મધ્યમપદલોપી સમાસ
મધ્યમપદલોપી સમાસ
→ જે સમાસનો વિગ્રહ કરતાં વચ્ચે નવા શબ્દો ઉમેરવા પડે તેને “મધ્યમપદલોપી સમાસ” કહે છે.
→ જે સમાસમાં પૂર્વપદ અને ઉત્તરપદ વચ્ચેનું કોઈ એક કે એકથી વધુ પદ લુપ્ત થયેલ હોય તેને “મધ્યમપદલોપી સમાસ” કહે છે.
અગત્યના મુદ્દા
→ મધ્યમપદલોપી સમાસ હકીકતમાં તત્પુરુષ સમાસનો એક ભાગ જ છે.
→ મધ્યમપદલોપી સમાસનાં બે પદો વચ્ચે વિભક્તિનો સંબંધ હોય છે.
→ મધ્યમપદલોપી સમાસ એકપદપ્રધાન સમાસ છે.
→ મધ્યમપદલોપી સમાસમાં પૂર્વપદ ગૌણ અને ઉત્તરપદ મુખ્ય હોય છે.
→ મધ્યમપદલોપી સમાસ બંને પદો સંજ્ઞા હોય છે.
→ મધ્યમપદલોપી સમાસ લખાણને ટૂંકાવવામાં કે સંક્ષેપીકરણમાં ઉપયોગી થાય છે.
ઉદાહરણો
→ રાતવાસો – રાત ગાળવા માટેનો વાસ
→ શિલાલેખ - શીલા પર કોતરવામાં આવેલો લેખ
→ પૂરણપોળી – પૂરણ ભરી બાનવવામાં આવતી પોળી
→ કલ્પવૃક્ષ - કલ્પના મુજબ ફળ આપતું વૃક્ષ
→ સિંહાસન – સિંહની આકૃતિવાળું આસન
→ બાળલગ્ન - બાળપણમાં થયેલ લગ્ન
→ હાથરૂમાલ - હાથમાં રાખવાનો રૂમાલ
→ મૂર્ખવિદ્યા - મૂર્ખમાં ગણાવે તેવી વિદ્યા
→ શ્રવણશક્તિ – શ્રવણ કરવાની શક્તિ
→ દિવાસળી – દીવો પ્રગટાવનારી સળી
