ક્રિયાપદની જેમ વર્તતાં એટ્લે કે કર્તા તેમ જ કર્મ લેતાં જે ક્રિયાદર્શક પદ નામપદ કે વિશેષણ કે ક્રિયાવિશેષણ પણ કામગીરી કરે છે તેમેન કૃદંત કહેવામાં આવે છે.
કૃદંત ના પ્રકાર
વર્તમાન કૃદંત
ભૂત કૃદંત
ભવિષ્ય કૃદંત
વિધ્યર્થ કે સામાન્ય કૃદંત
સંબંધક કૃદંત
હેત્વર્થ કૃદંત
વર્તમાન કૃદંત
→ વર્તમાન કૃદંત સામાન્ય રીતે ક્રિયાની કોઈપણ કાળની અવસ્થા ચાલુ અવસ્થા દર્શાવે છે.
→ પ્રત્યયો : ત, તો, તી, તું, તા
ઉદાહરણ
ભામાશા એક તણખલુંયે વેચવા માંગતો નથી.
તેઓ બાળકોને વાર્તા કહેતા હતા.
ગમતું સંગીત સાંભળવા બેસી રહ્યાં.
ભૂત કૃદંત
→ જે કૃદંત ભૂતકાળની ક્રિયાનો અર્થ દર્શાવે તેને ભૂત કૃદંત કહે છે.
→ પ્રત્યયો : યો, યી, યું, યાં, લો, લી, લું, લા
ઉદાહરણ
એનો પડ્યો બોલ ઝીલાય છે.
અમદાવાદથી રાહુલ પ્લેનમાં આવ્યાં.
કદાચ એણે મને વડોદરામાં જોયેલો હોય.
ભવિષ્ય કૃદંત
→ થનારી ક્રિયાનો અર્થ સૂચવતું ક્ર્દંત એટલે ભવિષ્ય કૃદંત.
→ પ્રત્યયો : “-નાર” – નારો, નારી,નારું, નારાં
ઉદાહરણ
આવતીકાલની સભામાં પાંચ વકતાઓને બોલનાર છે.
મહેશ આવનાર હતો.
થનારી ઘટનાઓ થઈને રહે છે.
વિધ્યર્થ અથવા સામાન્ય કૃદંત
→ મુખ્યત્વે એ ક્રિયાની વિધિ – કર્તવ્યતા કે કેવળ ક્રિયા થવાનો ભાવ દર્શાવે છે.
